...

Kompendium wiedzy - kleje do decoupage 

Z artykułu dowiesz się m.in.: 

- czy warto pracować na oryginalnych klejach do decoupage, 

- kiedy wybrać klej i werniks 2w1, a kiedy samodzielny klej, 

- jaki klej będzie odpowiedni do decoupage na szkle, na świecach i na tkaninach.

...

Czy wikol to odpowiedni klej do decoupage?

W zasadzie tak. Jeśli pytanie brzmi, czy wikolem przyklei się serwetkę lub papier do powierzchni przedmiotu z drewna, to odpowiedź oczywiście brzmi: tak. Przynajmniej tak samo jak kupione w jednym z popularnych dyskontów mleko można dolać do kawy. Jest białe, ma z grubsza mleczny smak. Ale jeśli spróbujesz je spienić w ekspresie, możesz się zdziwić.

...

Kleje do decoupage rzeczywiście powstają na bazie popularnego wikolu, stąd wiele krążących po interecie dobrych rad, sugerujących użycie właśnie tego kleju, po jego lekkim rozwodnieniu. Dedykowane do decoupage kleje oparte są o wikol, a więc mają taką jak on podstawę chemiczną – mieszaninę związków, których nazwy pojmą tylko zawodowi chemicy: polioctanu winylu (w skrócie PVA) z dodatkiem wypełniaczy, promotorów adhezji i środków tiksotropowych. Klasyczny wikol ma jednak znacznie większą gęstość i mniej kremową konsystencję (obie te cechy mają kapitalne znaczenie zwłaszcza przy klejeniu używanych w decoupage serwetek), służy wszakże do sklejania ze sobą drewna. Nie dajcie sobie wmówić, że wystarczy go rozwodnić. Przeznaczone do techniki serwetkowej markowe kleje do decoupage mają w swoim składzie dodatkowe składniki, mające m.in. zagwarantować, że z czasem nie obniży się ich pH - kwaśne środowisko przyśpiesza żółknięcie przyklejanych serwetek  w czasie (problem ten nie dotyczy dobrej jakości papierów do decoupage, które produkowane są w technologii bezdrzewnej – nie mają w składzie ligniny, a więc z zasady zabezpieczone są przed żółknięciem). Oczywiście zorientowany chemik powie, że pH świeżego wikolu jest neutralne i jako takie nie ma wpływu na żółknięcie papieru, ale warto zwrócić uwagę na słowo „świeżego”. Po aplikacji i zaschnięciu wikol jak każda mikstura chemiczna podlega różnym procesom (w tym utlenianiu), które finalnie mogą spowodować zmianę pH i… szybkie zażółcenie naszych motywów wyciętych z serwetek. Producenci wikoli (klejów przeznaczonych przecież do klejenia drewna, nie papieru) nie muszą sobie zaprzątać tym głowy, stąd nawet jeśli uda Wam się bez zmarszczeń i rozdarć przykleić serwetkę lub papier ryżowy na wikol, nigdy nie będziecie mieć gwarancji, że praca po 5 latach nadal będzie wyglądała tak samo. Ponadto czysty wikol ma również inne tajemne właściwości np. skłonność do pękania pod lakierem, jeśli ten ostatni zostanie nałożony zbyt szybko. Wtedy możemy w gratisie otrzymać wcale niechciane w danym miejscu… spękania.

Reasumując, czy warto dla oszczędności kilku złotych używać do klejenia wikolu zamiast dedykowanych klejów do decoupage? Naszym zdaniem zdecydowanie nie. Ponieważ:

- wbrew obiegowym opiniom takie kleje wcale nie kosztują majątku, więc oszczędność (zwłaszcza biorąc pod uwagę przeciętne ich zużycie) jest czysto iluzoryczna.

- ich konsystencja i gęstość są IDEALNE do tej techniki, nie tracicie czasu na eksperymenty i niespodzianki, nie ryzykujecie pomarszczonych i porwanych motywów, które zdarza się, że po pewnym czasie od zakupu trudno już zdobyć.

- gwarantują, że po kilku latach papierowy motyw nie zżółknie, a piękna biała szkatułka, którą podarowałaś rodzicom (lub co gorsza sprzedałaś klientowi) nie zamieni się w szkatułkę brzydką i odstraszającą.

...

Kleje z werniksem 2w1 kontra kleje jednozadaniowe

Wiele osób zastanawia się czy jednozadaniowe kleje do decoupage są lepsze od preparatów typu 2w1 (klej + lakier, jednym z najbardziej popularnych mediów używanych przez decoupażystki jest właśnie klej z werniksem Pentart) i 3w1 (klej, lakier i podkład, np. amerykański Mod Podge). I tak i nie. Dużo zależy od nas samych, od tego jacy jesteśmy (nie każdy jest perfekcjonistą!) i jakie mamy priorytety w danym momencie i przy konkretnym projekcie. Klej z werniksem 2w1 jest niezastąpiony jeśli zależy nam na bardzo szybkim wykończeniu pracy. Dzięki użyciu preparatu 2w1 nie musimy aplikować dodatkowego lakieru, jednak trzeba pamiętać, że media tego rodzaju dają nieco mniej transparentne wykończenie niż lakiery, zwłaszcza te błyszczące. Przy kilku warstwach nie jest to bardzo widoczne.  Jeśli jednak natomiast naszym priorytetem jest jakość , zamierzamy idealnie wtopić serwetkę lub motyw wycięty z papieru ryżowego (nie mówiąc już o grubszych papierach klasycznych), a więc niezbędne jest nałożenie wielu (nawet kilkunastu lub kilkudziesięciu warstw lakieru!) i jednocześnie chcemy, aby ozdabiana powierzchnia była idealnie przeźroczysta, lepszym rozwiązaniem jest użycie najpierw klasycznego kleju do decoupage, a następnie wybranego wcześniej typowego lakieru / werniksu.

...

Kleje do zadań specjalnych – do szkła, do świec, do tkanin

Kleje do decoupage są uniwersalne, co oznacza, że z ich pomocą papierowy motyw da się przykleić praktycznie na każdej powierzchni. W kilku przypadkach dobrze jednak będzie rozważyć użycie wyspecjalizowanego kleju, zaprojektowanego specjalnie do określonej powierzchni. Myśląc o ozdabianiu powierzchni śliskich i gładkich (szkło, MDF, ocynk) konieczne może być wcześniejsze pokrycie takiej powierzchni warstwą podkładu. Gdy jednak nie chcemy tego czynić, co czasem ma miejsce w przypadku szkła (lub przeźroczystego akrylu, takiego jak np. w bombkach akrylowych), możemy ułatwić sobie sprawę używając specjalnego kleju do decoupage na szkle o zwiększonej przyczepności do podłoża. Klej taki przydaje się szczególnie wtedy, gdy szklanego przedmiotu nie zamierzamy w całości malować, a papierowy motyw przyklejamy bezpośrednio na szkło (nie na farbę). Przykładem takiego projektu mogą być półtransparentne (pomalowane np. farbą efekt szronu) lampiony ze słoików z przyklejonym fragmentem serwetki lub motywu z papieru ryżowego.

Specjalistyczne kleje przydadzą się nam również podczas ozdabiania świec. Jak wiadomo, świeca podczas spalania zmniejsza swoje rozmiary i topi się. Co się wtedy dzieje z przyklejonym papierem? Jeśli nakleimy go za pomocą zwykłego kleju możemy niestety spotkać się z sytuacją, w której zacznie się on spalać lub co najmniej niezbyt pachnąco dymić.  Z pomocą przyjdzie nam specjalistyczny klej do decoupage na świecach, który dzięki dodatkowi wosku, sprawi, że naklejane w ten sposób motywy kurczą się podczas spalania świecy (można powiedzieć, że razem z nią się topią), nie dymią i nie grożą pożarem. Jeśli chcemy więc zdekupażowanej świecy używać, konieczne jest użycie przy jej ozdabianiu kleju przeznaczonego właśnie do takich zadań.

...

...

Specjalny klej do decoupage przyda nam się również przy ozdabianiu tkanin. Dzięki niemu będziemy mogli je bezpiecznie wyprać (choć najczęściej w bardzo delikatny sposób – pranie ręczne w 30°C). Klejąc papierowy motyw na tkaninę warto zadbać o to, żeby obklejana powierzchnia nie zmarszczyła się ani nie zagięła podczas pracy. Gdy ozdabiamy woreczki można to zrobić wkładając do ich środka sztywny kartonik. WArto z tej opcji korzystać, zwłaszcza, że kleje do decoupage na tkaninach z reguły wcale nie są droższe od uniwersalnych.

...